دکتر محمدحسین شهسوار

مدل های جدید حکمرانی ارز در جهان آنقدر با سرعت در حال حرکت است و آنقدر هر سال ارزهای جدید در حوزه ارز دیجیتال قد علم می کندکه میشود گفت ارز یکی از شگفتی های اقتصاد امروز دنیا شده است.
بحث یادداشت ما شاید خیلی در حوزه ارز دیجیتال زیر رادیکال و آنالیز نرود، بهتر است چون در اقتصاد ایران ما هنوز در پله های اول ارز سنتی در حال در جا زدن هستیم.
الان دیگر ارز یک نوع پول و یک نقدینگی نیست ارز، اینک یک ابزار سیاسی است که سواربر اقتصاد شده است.
ارز دیگر یک کاغذ نیست ،ارز یک اسلحه قوی است که جنسش کاغذ و برد نهایی مفید و مؤثرش بی انتهاست و قابل مترکردن نیست.
حالا این اسحله در یک اسلحه خانه ای بنام بانک مرکزی قرار دارد و بایستی برای جنگ اقتصادی بخصوص در این برهه مهم تحریم های ظالمانه یک حکمرانی مدون و‌تقویم شده داشته باشیم تا بتوانیم به موقع و در جاهای ضروری از ارز استفاده کنیم.
همانگونه که بارها توصیه شده است که تصمیم گیری های اقتصادی بایستی تیمی تصمیم سازی شود، ولی در نهایت یک نظر واحد تصمیم گیری نماید این موضوع ارز هم خارج از این قاعده نیست و‌تعدد تصمیم گیری و تعدد بخشنامه ها و دستورالعمل های اختصاص ارز صادره از حوزه اقتصادی دولت وزارت اقتصاد بانک مرکزی سازمان برنامه وزارت صمت وزارت جهاد کشاورزی وزارت بهداشت و درمان و دیگر ارگانها و سازمانها یک گسیختگی اختصاص بوجود آورده است که مدیریت و حکمرانی ارز را با چالش جدی ایجاد کرده است.
تأسیس و راه اندازی سامانه های ارزی مختلف ،صادر کننده ها و‌ وارد کننده ها را سردرگم کرده است .
درحقیقت بانک مرکزی، صرافی ها کارگزاری های ارز و سایر مجاری رسمی و غیر رسمی همه با روشهای متفاوت و کارمزهای متغیر باعث شدت این چالش شده است.
حوزه تخصیص ارز و حوزه تعیین مصرف ارز و حوزه انتقال در ورود و خروج ارز و تعیین قیمت و تعیین کارمزد و سامانه اجرایی همه و‌همه باید یکدست باشد و تحت نظر فرمانده اقتصادی دولت عمل کندوبساط
روشهای غیر قانونی عقد قرارداد های صوری و سپس ابطال آنها بخصوص در بخش خصوصی و عودت و استرداد مالیات بر ارزش افزوده باید برچیده شود.
گپ و اور گیری از معاملات ارزی و توافقات غیر رسمی خارج از سامانه یک بدعت بسیار نکوهیده است که متأسفانه باب شده است و توان اجرایی دولت در حوزه ارزی را بشدت در جهت تنزل قدرت اجرایی تهدید میکندو
بخشنامه های صادره از مبادی مختلف در حوزه ارز بشدت برای اقتصاد مبتنی بر نوار ارز آسیب زا است.
مدیریت بازار ارز در این برهه زمانی یک تخصص فرا اقتصاد دانی و فرا اقتصادخوانی است که از شمول سواد یا فن یا سابقه خارج است و اینک حکمرانی اصولی در حوزه ارز یک فوت کوزه گری میخواهد .
ارز پاشی در لایه های فاقد نیاز ضروری بخصوص در واردات کالای لوکس و‌مسافرتهای خارجی غیر ضروری یکی از تکانه های مؤثر و شدت زای چالش ارزی کشور است.
ارزهای غیر قانونی منتقل شده بدون ضابطه که منجر به ورود کالای قاچاق میشود پاشنه آشیل مصرف بی قاعده ارزهای کشور است
ما در حوزه ارز نه قانون کم نداریم و نه مجری برای اجرای قانون ،اما تعدد تصمیم گیری برای اختصاص و‌تعدد سامانه برای پرداخت و‌تعدد انواع انتقال و کارمزد های مربوطه بازار ارز را به چالش جدی کشیده است.
در حقیقت تصمیم های خلق الساعه ارزی دشمن نظم و قاعده مدیریت بازار ارز کشور است.
در یادداشت بعدی به حکمرانی ارزهای دیجیتال در مقیاس جهانی و‌تأثیر آن بر اقتصاد تحریمی ایران خواهیم پرداخت.

* اقتصاددان