اسفند سال گذشته برای دولت ماهی درآمدزا بود. در این ماه دولت که تا پیش از آن فروش اوراق بدهی را در اندازه های کوچکی رقم می زد، به یکباره حجم عایدی خودرا رشد بی سابقه ای داد. به طور کلی دولت مسیرهای متعددی را برای کسب درآمد پیش روی خود دارد. فروش نفت که یکی از مهم ترین مسیرهای درآمدزایی دولت به شمار می رود، درآمدهای مالیاتی و فروش اوراق بدهی دولتی دربازار اولیه. برخی کارشناسان معتقدند در میان مسیرهای یادشده، درآمد از مسیر اوراق بدهی دولتی روشی امنتر و غیرتورمی تر به شمار می رود. چرا که درآمدهای دولت بدون تاثیر در پایه پولی و بدون نیاز به چاپ پول رقم می خورد. البتهاین نگاه منتقدان خود را هم دارد.

در این بازار دولت اوراق بدهی خود را به بانک ها و بورسی ها عرضه کرده و این نهادها نیز متناسب با دارایی ها و وضعیت مالی خود در بازار اولیه مشارکت می کنند. البته عامل جذاب دیگر برای مشارکت مشتریان در خرید دولتی نرخ سود اوراق بدهی عرضه شده و در ادامه تاریخ سررسید اوراق بدهی است. موضوعی که در هفته های پایان سال توانست درآمد هنگفتی را از این مسیر روانه خزانه دولت کند.

هفته پرهیاهوی دولت در پایان سال
در آخرین هفته برگزاری بازار اولیه در سال ۱۴۰۱، فروش اوراق به صورت دو مرحله ای صورت گرفت. در مرحله چهل و دوم، اوراق بدهی دولتی فروخته شده برابر با ۵۵۰ میلیارد تومان بوده و مابقی به ارزش ۴۴ هزار و ۸۷۰ میلیارد تومان در ۲۳ اسفند ماه به فروش رسید.

رقم فروش اوراق بدهی در این هفته به نوعی یک سوم کل درآمدزایی دولت در این بازار در سال ۱۴۰۱ بود. پیش از این وزارت اقتصاد اعلام کرده بود در حدود ۲۶ هزار و ۵۷۰ میلیارد تومان اوراق بدهی دولتی در بازار اولیه فروخته شده است. اما بانک مرکزی در گزارش تکمیل شده خود از وضعیت اوراق فروخته شده در هفته اخر اعلام کرد حدودا ۱۸ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان اوراق به صورت تدریجی در بازار اولیه فروخته شده است. این رقم مضاف بر اوراق فروخته شده اعلام شده از سوی وزارت اقتصاد بوده است.

در نهایت داده های آماری نشان می دهند حدودا ۳۷٫۵ درصد اوراق فروخته شده در سال گذشته در هفته آخر سال رقم خورده است. تفکیک این آمار به مشتریان خرید اوراق نشان می دهد عمده این خرید از سوی بورسی ها بوده است.

خرید ۴۱ هزار میلیاردی بورسی ها در شب عید
داده های آماری نشان می دهند تقریبا ۴۱ هزار میلیارد تومان از اوراق فروخته شده در شب عید از سوی بورسی ها بوده است. مابقی نیز در بازار پول به ثبت رسیده که حدودا ۴ همت بوده است.داده های آماری نشان می دهد تقریبا ۹۱٫۱ درصد معاملات هفته پایانی سال ۱۴۰۱ در بازار بورس رقم خورده و سهم بانک ها از خرید این هفته تنها ۸٫۹ درصد بوده است. وضعیت بد نقدینگی در بانک ها در این مقطع یکی از مهم ترین عوامل مشارکت پایین بانک ها در این بازاربه شمار می آید.

در مقابل اما رشد نرخ سود از سوی دولت در این هفته موجب شد تا مشارکت بورسی ها در بازار بیشتر شود. بیش ترین نرخ سود اوراق فروخته شده در بازار اولیه، اراد ۱۲۷ با نرخ سود ۲۶٫۲ درصدی بوده و اراد ۱۲۸ کمترین نرخ سود این هفته را با سطح ۱۸ درصد داشته است. در نهایت نرخ سود موزون در این بازار برابر با ۲۵٫۷ درصد به دست آمده و بالاترین سطح را در بازه هفتگی رقم زده است. همین موضوع موجب شده تا مشتریان در این بازار خرید بیشتری از دولت داشته باشند./اکو ایران